En..? Hoe zitten we erbij vandaag?

Een expat, sinds 4 maanden in zijn eentje in Nederland, die vanuit zijn Vinexwoning een sociaal leven probeert op te bouwen. Een young professional die al maanden met zijn laptop op zijn strijkplank vanuit zijn slaapkamer non stop in videocalls zit, terwijl zijn huisgenoot aan de keukentafel hetzelfde doet. De advocaat-stagiair, net 3 maanden binnen, die vanuit haar studentenhuis met slechte internetverbinding probeert aan te haken bij haar collega’s en klanten. De bankmedewerker die deze week heeft gehoord dat thuiswerken de norm blijft tot in ieder geval mei 2021.

Een kleine bloemlezing van de persoonlijke verhalen die ik de afgelopen weken heb gehoord. Waarvan ik verwacht dat het slechts het topje van de ijsberg is, aangezien ik bij de mensen met wie ik deze voorbeelden deel veel herkenbaarheid hoor.

En als ik deze verhalen hoor maak ik me zorgen. Natuurlijk, uit onderzoeken bleek dat we het thuiswerken waardeerden. Natuurlijk gaat deze crisis leiden tot een andere balans tussen thuis- en kantoorwerk op de lange termijn. En natuurlijk zijn er nog veel ergere dingen in het leven en ‘blijven we gewoon doorgaan’. Toch maak ik me zorgen, omdat ik in zowel de media, overheid als bedrijven te weinig structurele aandacht zie voor de indirecte gevolgen van Covid en de daaropvolgende overheidsmaatregelen voor de mentale gesteldheid van onze mensen. Terwijl burgemeesters en ministers met elkaar discussiëren over regionale of landelijke mondkapjes en we het vooral hebben over de directe en korte termijn medische en economische consequenties zitten er bijzonder veel mensen thuis die zich eenzaam voelen, verbinding missen met hun collega’s en weinig perspectief hebben op verbetering in de komende donkere wintermaanden.

Uit recent onderzoek blijkt dat op dit moment 60% van de mensen psychische klachten ervaart die ze voor deze crisis niet hadden. Deze klachten komen vooral voor bij jongeren onder de 35 jaar en blijken ten opzichte van de situatie in april 2020 gestegen. De meest voorkomende klachten op dit moment zijn stress (40 procent), eenzaamheid (38 procent) en aanhoudende vermoeidheid (36 procent).

We besteden in onze dagelijke check-ins in onze video-calls aandacht aan ‘hoe we erbij zitten’, maar dit werd na mei van dit jaar ook wel een beetje obligaat en maakt dat we steeds functioneler gaan vergaderen. En ik merk dat de meeste aandacht in deze tijd meer gericht is op wat urgent is en niet zozeer op wat belangrijk is. Ik durf te stellen dat als we niet meer aandacht gaan besteden aan die eenzame, gestresste, neerslachtige collega’s we hier op lange termijn echt de prijs voor gaan betalen in kader van uitval en langdurige en ernstige psychische klachten. Ook dat gaat leiden tot grote economische en persoonlijke gevolgen.

Wat kunnen en moeten we dan doen?

Ten eerste zou mijn advies aan onze regering zijn om meer aandacht te hebben voor de mentale gevolgen voor deze crisis. In het OMT zit nog steeds geen gedragskundige of psycholoog en als ik kijk naar alle maatregelen die nu genomen zijn is alles gericht op medische en economische ondersteuning. Waarom geen pakket voor bedrijven gericht op mentale ondersteuning?

Bij organisaties zie ik bij leidinggevenden groeiende aandacht voor de mentale gesteldheid van hun medewerkers. Ik denk dat zij geholpen zijn bij het eerder herkennen van signalen, maar ook bij het nog beter faciliteren van hun medewerkers. Daarbij gaat het ook om met elkaar te zoeken naar mogelijkheden. Neem bijvoorbeeld de young professional achter zijn strijkplank. Voor zijn werkzaamheden is het niet essentieel dat hij op kantoor is, maar voor zijn mentale gesteldheid is er echt iets voor te zeggen dat deze jongen niet 5 dagen in de week in zijn slaapkamer zit. Helpt zo’n jongen met structuur, geef hem aandacht, bel hem wat vaker en laat hem een paar dagen per week op kantoor werken. Dat lijkt me ook vallen onder ‘als het echt niet anders kan’. Wacht niet tot iemand het niet meer trekt, maar informeer, geef aandacht en onderneem actie!

En tegen jullie allen, als buur, collega, vriend of vriendin, familielid, wil ik zeggen: Let goed op elkaar de komende periode. Bel die persoon waarvan je vermoed dat ie het zwaar heeft even op, stuur af en toe een appje en blijf bij elkaar aangehaakt. Aandacht is het allerbelangrijkste wat wij elkaar de komende tijd kunnen geven. Dat vraagt dat jij in beweging komt, durft contact te zoeken en initiatief neemt.

En dat is best lastig, uit onderzoek blijkt dat wij moeilijker anderen kunnen helpen als wij het zelf druk hebben of stress ervaren. Toch merk ik ook in mijn team dat ik de ene keer degene ben die een ‘pick me up’ kan gebruiken en dat het de volgende keer weer iemand anders is. Als je een beetje let op elkaars emotionele dagkoers kunnen we elkaar echt helpen. Aandacht voor ‘hoe we erbij zitten’ vraagt mental skills, maar vraagt vooral het bewustzijn dat onze aandacht helpt en leidt tot meer verbinding. En nu juist die verbinding hebben we de komende tijd hard nodig. Zorg goed voor jezelf en elkaar! We komen er samen wel uit.